
Hai năm qua (2020-2022), thành phố Hải Phòng đang vươn mình ra biển lớn, thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ 15, đạt được nhiều thành tựu, làm cơ sở để Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 45 về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhiền đến năm 2045. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tạo nhiều cơ hội sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động trong các làng nghề. Được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Lãnh đạo Hiệp hội Làng nghề thành phố, mà thường xuyên, trực tiếp là ông Nguyễn An Hưng, Chủ tịch Hiệp hội kiện toàn về tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động Hiệp hội, trong đó có Câu lạc bộ Nghệ nhân làng nghề thành phố. Nhìn chung, các nghệ nhân vẫn tâm huyết, gắn bó yêu nghề, nỗ lực phấn đầu tạo sản phẩm cho xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn có những khó khăn là, đại dịch bệnh Covid-19 tác động, ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống các tầng lớp nhân dân, đến sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, trong đó có hoạt động của các làng nghề truyền thống thành phố; giá cả nguyên liệu, vật tư biến động do đại dịch Covd-19, làm đứt gãy nhiều chuỗi cung ứng ảnh hưởng nhiều đến hoạt động làng nghệ và hoạt động của các nghệ nhân, nhất là các nghề truyền thống như chế tác đá, gỗ nghệ thuật, gốm sứ…
Thực hiện mục tiêu kép của thành phố “vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, xã hội”, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng, Câu lạc bộ Nghệ nhân Làng nghề Hải Phòng, các Nghệ nhân khối nội thành vẫn giữ vững được phẩm chất người thợ, với khối óc sáng tạo, đôi bàn tay tinh xảo, triển khai nhiều hoạt động tích cực, tạo sản phẩm, đào tạo nghề cho các làng nghề truyền thống, tham gia chính sách an sinh xã hội thành phố.
Năm bắt thời cơ, biến khó khăn, thách thức thành cơ hội, các nghệ nhân khối nội thành vẫn giữ vững tâm huyết người thợ, hoạt động trên nhiều ngành nghề như: chế tác đá, gỗ nghệ thuật, gốm sứ nghệ thuật, trạm khắc vàng bạc, đá quý – đá phong thủy, sơn son dát vàng, bạc trên mọi chất liệu, thêu ren móc chỉ, gốm sứ, sinh vật cảnh, bonsai, văn hóa ẩm thực (rượu, nước mắm, mật ong, xếp mâm ngũ quả nghệ thuật 300 kg…), cắt tóc tạo dáng nghệ thuật, kỹ thuật làm sạch môi trường, hội họa thư pháp, phục chế các công trình văn hóa cổ Việt tâm linh.
Nghệ nhân Đặng Mạnh Thiều, Nguyễn Văn Hải miệt mài đắp vẽ phù điêu, tượng chân dung; Nghệ nhân Phạm Việt Dung tích cực chế tác đá nghệ thuật cho các công trình kiến trúc thờ tự; nghệ nhân Ngô Văn Nhâm chế tác nhà gỗ truyền thống; Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyết chế tác đồ thờ tự, tượng Phật nghệ thuật; Nghệ nhân Bùi Văn Lập với đam mê chế tác sản phẩm gỗ; Nghệ nhân Dương Minh Đoàn phục chế các công trình văn hóa cổ Việt tâm linh; Nghệ nhân Vũ Văn Bình đắp vẽ tranh tượng; Nghệ nhân Tân Văn Hậu say sưa với sơn son thếp vàng hoàn phi câu đối; Nghệ nhân Nguyễn Văn Hồng tâm huyết với nghề rượu truyền thống; Nghệ nhân Vũ Thị Lan miệt mài với thêu ren móc chỉ…Hàng chục Nghệ nhân được tặng danh hiệu “Bàn tay vàng” của Hiệp hội Làng nghề thành phố; năm 2021 và 2022, Hiệp hội có trên 30 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP.
Cùng với vượt qua nhiều khó khăn để tạo sản phẩm, nhiều nghệ nhân tích cực tham gia truyền nghề, tạo công ăn việc làm, góp phần ổn định an sinh xã hội. Nghệ nhân Nguyễn Thị Liên kết nối, tổ chức 8 lớp đào tạo nghề thêu ren móc chỉ cho 250 học viên; Nghệ nhân Văn Sáu và Lê Huyền mở thêm cơ sở hai truyền nghề cho 40 hội viên Hội tóc thành phố. Các nghệ nhân thư pháp nghệ thuật Trần Quốc Huy, Ngô Thu An tích cực tham gia, làm nòng cốt cho lớp Hán Nôm và thư pháp cơ bản khóa 17 và 18 với gần 70 học viên.
Cùng với những khối óc và bàn tay tinh sảo tạo ra những sản phẩm có giá trị phục vụ đời sống dân sinh, các Nghệ nhân khối nội thành tích cực tham gia chính sách an sinh xã hội. Nghệ nhân Sáu – Huyền tích cực tham gia hoạt động thiện nguyện (cắt tóc miễn phí cho gia đình chính sách của 3 phường Thượng Lý Trại Chuối và Sở Dầu), tổ chức “Ngày hội gia đình” Hội tóc Hải Phòng với 250 thành viên tham gia; mặc dù tàn tật, Nghệ nhân Dương Đình Nghiệp tích cực dạy học cho các em học sinh thi tốt nghiệp, nhiều em thi đỗ đại học; các Nghệ nhân thư pháp nghệ thuật tham gia giao lưu thư pháp, tặng chữ đầu năm góp phần xây dựng và phát triển nét đẹp văn hóa của dân tộc, nhất là mới đây tham gia chương trình “Bài ca không quên” nhân kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh – Liệt sỹ (27/7/1947 – 27/7/2022).
Về xây dựng tổ chức nghệ nhân khối nội thành: Câu lạc bộ nghệ nhân khối nội thành vẫn dùy trao đổi, nắm bắt thông tin đưa hoạt động vào thường xuyên, nền nếp. Đã xây dựng Quy chế nghệ nhân khối nội thành; kiện toàn 4 tổ sinh hoạt thường xuyên của các nghệ nhân (Tổ 1: Ngô Quyền, Hồng Bàng, Hải An, Cát Hải; Tổ 2: Lê Chân; Tổ 3: Kiến An, An Lão, Đồ Sơn; Tổ 4: Thủy Nguyên, An Dương và phụ cận) ; thiết lập kết nối Zalo khối nghệ nhân với 60 thành viên tham gia.
Tuy nhiên, trong hơn hai năm qua, hoạt động các nghệ nhân khối nội thành còn những tồn tại hạn chế là: Việc thiết lập thông tin giữa các nghệ nhân chưa thường xuyên, chưa thực sự gắn bó; việc kết nối trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ, tạo chuỗi liên kết trong sản xuất, kinh doanh, tìm kiếm thị trường, đào tạo nghề giữa các nghệ nhân còn nhiều hạn chế; hoạt động tình nghĩa chưa được nhiều.
Thời gian tới, thành phố tiếp tục triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 16, Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị về phát triển thành phố Hải Phòng đễn năm 2030, tầm nhìn năm 2045 tạo ra những thời cơ thuận lợi mới, đồng thời có những khó khăn, thách thức mới.
Sự tồn tại và phát triển của làng nghề, các doanh nghiệp làng nghề trên địa bàn thành phố có sự đóng góp quan trọng của đội ngũ những người lao động mà nòng cốt là Nghệ nhân làng nghề thành phố.
Để tiếp tục khẳng định xu hướng phát triển của Làng nghề và nghề truyền thống trên địa bàn thành phố trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế và đề cao vai trò, vị thế của các nghệ nhân trong sự nghiệp bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống, các nghệ nhân làng nghề khối nội thành Hải Phòng thực hiện tốt một số nội dung chính là:
Một là, tiếp tục làm tốt công tác truyên truyền để khẳng định vai trò, vị thế của các nghệ nhân trong sự nghiệp bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống, các nghệ nhân làng nghề trong thời kỳ mới; trước hết, tập trung quán triệt Nghị quyết Đại hội lần thứ II Hiệp hội làng nghề thành phố, Quy chế Nghệ nhân làng nghề thành phố Hải Phòng…
Hai là, tăng cường kết nối, trao đổi thông tin, kinh nghiệm, tiềm năng, lợi thế giữa các nghệ nhân nội thành trong hoạt động, phát huy những giá trị nghề truyền thống trên địa bàn thành phố, tìm kiếm thị trường, đào tạo nghề. Trọng tâm và các nghề truyền thống chế tác đá, gỗ nghệ thuật, gốm sữ mỹ nghệ, thêu ren – móc chỉ, sơn son thiếp vàng, bạc, văn hóa ẩm thực, hội họa thư pháp…Tích cực tham mưu đề xuất với lãnh đạo Hiệp hội làng nghề thành phố xét và tặng danh hiệu “Bàn tay vàng” cho những nghệ nhân có đủ điều kiện để tạo sự lan tỏa trên địa bàn thành phố.
Ba là, tích cực kiện toàn tổ chức nghệ nhân khối nội thành; trong đó chú trọng Ban Chủ nhiệm, các tổ nghệ nhân sinh hoạt thường xuyên theo khu vực quận huyện, phát triển hội viên, tổ chức các hoạt động tình nghĩa chu đáo.
Đại tá, Th.sỹ Trần Quốc Huy
Phó Tổng thư ký Hiệp hội Làng nghề TP.Hải Phòng